Orta yaş üstündeki herkesin hatırlayabileceği bir gerçek; su, elektrik, yol gibi çağdaş ihtiyaçların karşılanmadığı, ilköğretim dışındaki tüm öğretim ihtiyaçlarını Macahel dışında bin bir türlü zorluklarla kısmi insanların öğrenimlerine devam edebildiği ve iş sahası olarak yine çok az insanın yararlandığı orman istihsal işi ile son derece mahrumiyet içinde yaşam devam etmekte ve buna bağlı olarak sürekli göç vermekte idi. Günümüzde ise, yukarıda sayılan ihtiyaçlar büyük ölçüde karşılanmış ancak yine de yeterli düzeyde değildir. Macahel halkı bu ihtiyaçların karşılanması için her türlü gayretlerini vermektedir. Macahelliler, insan için uzun ama toplum için kısa denilebilecek bir sürede çok büyük değişim gösterebilmeyi başarmışlardır. Bu da gösteriyor ki yöre halkı yaratıcı ve atılımcı özelliklere sahiptir. Bu özelliği ile gelecekte çok daha iyi standardı yakalayacağı muhakkaktır.

  Günümüzde göç verme durumu durmuş, tersi göç işaretleri de görülmeye başlanmıştır. Bu değişim Macahel’in gelişme düzeyini artırmış olmasından kaynaklanmaktadır. Gelişme; ekonomik, sosyal ve kültürel alanda olumlu değişimin bütününü ifade eden kavramdır. Bu gelişmenin temeli; Macahelden göç etmiş aydınların, yöre halkının, Macahel dışı kişi ve kurumların bir bütün içinde olmasıdır.

  Macahelin gelişmesinin sonucu olarak birçok sosyal ve ekonomik projeler devreye girmiştir ve bu projeler hızla uygulanmaktadır. Söz konusu projeler, ekonominin kendi doğruları içinde yürütülürse gelişmeye katkısı çok büyük olacaktır. Yörede yürütülen faaliyetlerin merkezinde yöre halkı yoksa ve yöre halkı odaklı olmayan projeler uygulanırsa, bu şekildeki gelişmenin (iktisadi uygulamaların bir gerçeği sonucu) yöre halkına kazandıracağı fazla bir şey olamaz.

  Doğa koşullarının zor olmasından dolayı yöre halkı geçmişte oldukça mağdur olmuştur. Halkın mağduriyetine sebep olan doğa, dünyada esen doğaya dönüş rüzgarının sonucu üstün yararlarını sunmaya başlamış ve halk için gelecekte daha da büyük bir hazine haline gelmiştir. Bu hazinenin değerlendirilmesinin iyi planlanması ile yöre halkının gelecekte kaderi değişebilir. Macahelde uygulamaya konulan ve gelişmeye katkıda bulunan projelerde, gelecekte beklenen faydanın artırılması için duygusal değerlerimizle değil, ekonominin kendi gerçekleri ile yola çıkılması gerekir.

  Konuya ekonominin kendi gerçekleri ile yaklaştığımızda; öncelikle bir tespitin yapılması ve sonradan da ekonominin gerçekleri açısından değerlendirilmesi gerekir.

  Tespit olarak

  Macahelde yürütülen projelerin en temelinde; dünyada ender bulunan ve hazine değeri ile ifade edilebilen eko sistemin (ormanıyla, bitkisiyle, böceğiyle, yaban hayvanlarıyla vs. gibi bir bütün ve doğal halini koruyabilmiş doğa parçası) insanlık için korunması vardır.

  Bugüne kadar orman, bölgede yaşayanların kısmen de olsa ekonomik kaynağı durumunda idi. Bugün ise ormana alternatif ekonomik kaynak olarak doğa ile uyumlu; doğal turizm, arıcılık, balıkçılık vs. gibi projeler uygulanmaktadır. Bu projelerin uygulanmasında; planlama, örgütleme, yürütme ve denetim kısacası yönetim ve ilave olarak mülkiyet Macahel dışında sosyal, siyasal ve ekonomik güçleri olan kişi ve kurumlardadır. Bu projenin yürütümünde yöre halkının inisiyatifi görülmemektedir. Bu şekilde yürütülen projelerin yarar getireceğine inanan ve hararetle savunuculuğunu yapan birkaç kişi denilebilecek kadar az sayıda yöre insanı da bu kişi ve kurumların şu anki şekli ile uygulamalarını destekleme yanılgısı içindedir.

  Ekonominin kendi gerçekleri

  Konu ile ilgisi nedeni ile iki açıdan ele alınacaktır.

  Birincisi, küreselleşmeye giden dünyanın temel anlayışı, insanlık değerlerinden ve duygusal yaklaşımlardan çok ekonomik çıkarlara dayanmaktadır.

  İkincisi ise, bir toplumun refahının artması sadece mal ve hizmet üretiminin artması ile değil, bununla birlikte mal ve hizmetlerin üretilmesi ile yaratılan katma değerin (rantın) üretildiği yerde kullanılması ile olur. Burada projelerin uygulanması sonucu üretilecek mal ve hizmet ile yöredeki insanlarda oluşacak gelir artışı, bu üretimden elde edilecek toplam gelirin çok küçük bir kısmı olacaktır. Geriye kalan büyük fark ise bölge dışında kullanılacağından Macahel halkı, hazinesinden beklediği faydayı bulamayacaktır.

  Ayrıca, projenin uygulanmasında yönetim ve mülkiyeti elinde bulunduran Macahel dışı kişi ve kurumların böyle bir amacı gerçekleştirebilmeleri için gerekli yasal mevzuat mevcuttur. Özellikle turizm faaliyetleri için şöyle ifade edilebilir. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununun 2.maddesindeki tanımlara uyan bir veya birkaç alan yörede ilan edilebilir (örneğin Gorgit bölgesi Kanunun 2. maddesinin d fıkrasında tanımlanan “Tabiatı Koruma Alanı” ilan edilmiştir).
 

Tanımlar:      Madde 2 - Bu Kanunda yer alan;      a) Milli park; bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarını.      b) Tabiat parkları; bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarını,      c) Tabiat anıtı; tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarını,      d) Tabiatı koruma alanı; bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarını,      İfade eder.

 
Kanunun, 2.maddesinde adı geçen “Milli a) Park ve b) Tabiat Parklarında” turizm tesisi kurma ve işletmek 8.maddeye göre mümkün kılınmıştır. Yine aynı Kanunun 9.maddesinde ise bu tesisleri devir edebilecekleri belirtilmektedir.

Gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerine verilecek izinler:      Madde 8 - Turizm bölge, alan ve merkezleri dışında kalan milli parklar ve tabiat parklarında kamu yararı olmak şartıyla ve plan dahilinde, turistik amaçlı bina ve tesisler yapmak üzere gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri lehine Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir. Bu izin üzerine gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri lehine tesis edilecek intifa hakkı süresi kırkdokuz yılı geçemez. Bu süre sonunda bütün tesisler eksiksiz olarak Hazineye devredilir. Ancak, işletmesinin başarılı olduğu Kültür ve Turizm Bakanlığınca belgelenen hak sahiplerinin intifa hakkı, Tarım ve Orman Bakanlığınca tesisin rayiç değeri üzerinden belirlenecek bedelle doksandokuz seneye kadar uzatılabilir. Bu durumda Hazineye devir işlemi bu uzatma sonunda yapılır. Milli park ve tabiat parklarının gelişme planları kesinleşmeden bu Kanunda sözü edilen izin verilemez.      Hakların devri:      Madde 9 - Tarım ve Orman Bakanlığınca kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek  ve özel hukuk tüzelkişileri lehine tesis olunan intifa hakları ve bu haklara dayanılarak yapılan ve yapılmakta olan tesislerin üçüncü şahıslara devri, Tarım ve Orman Bakanlığının muvafakatına bağlıdır.

 
Yine aynı Kanunun 2.maddesinde tanımlanan “c)Tabiat Anıtı ve d) Tabiatı Koruma Alanı” için 10. maddedeki düzenleme 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa gönderme yapmaktadır.

İzin verilmeyecek yerler: Madde 10 - Tabiat anıtları ve tabiatı koruma alanlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla  kullanma izni verilemez veya irtifak hakkı tesis edilemez.

 
Buna göre 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 14.maddesi, 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunun 2.maddesinde tanımlanan “c)Tabiat Anıtı ve d)Tabiatı Koruma Alanında” da gerçek ve tüzel kişilere tesis kurma hakkı vermektedir.

2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU Kullanma: Madde 14- Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının intifa haklarının, belirli sürelerle kamu hizmetlerinde kullanılmak üzere, Devlet dairelerine, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu menfaatine yararlı milli derneklere bırakılması veya gerçek ve tüzel kişilere kiraya verilmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığının iznine tabidir

 
  Sonuç olarak, 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa dayanarak bu kanunun 2.maddesinde tanımlanan alanların tamamında tesis kurmak, işletmek ve devretmek izne tabi olarak mümkündür. Sosyal, siyasal ve ekonomik olarak çok güçlü Macahel dışı kişi ve kurumların bu izni Türkiye’de almamaları mucize olur.

  Macahel dışı kişi ve kurumların mevcut arıcılık ve turizm projelerini uygulama biçimleri yönetim ve mülkiyet açısından yukarıdaki ekonomik ve hukuki açıklamalarımızı doğrular niteliktedir. Dolayısıyla, projelerin bu biçimleri ile uygulanmasının devamında, gelecekte Macahelliler için olumsuzluk kaçınılmaz bir sonuçtur.

  Macahel Dışı Kişi ve Kuruluşların Dikkatine

  Projelerin başlangıcı ve gelişiminde taraflarınızdan yapılan iyi niyetli açıklamalarınızla (ki bu açıklamalarınız işletmelerde sosyal sorumluluk kavramı kapsamında değerlendirilebilir) desteklerini aldığınız Macahele çok büyük katkılarınız olmuştur. Bu açıdan yöre halkı sizlere teşekkür borçludur.

  Ancak, yörenin ekosisteminin korunması için geliştirilen alternatif ekonomik kaynaklarla ilgili projelerdeki destekleriniz niçin şimdiden, yukarıda açıklamaya çalıştığım gibi, gelecekte olası gelişmelerin başlangıç halkalarını oluşturmaktadır? Ayrıca bu anlayış, işletmelerde sosyal sorumluluk kavramı ile bağdaşmakta mıdır?

  Sizler çok iyi biliyorsunuz ki, proje bu şekilde devam ederse, buradan yaratılan değerler yöre halkının değil, sizlerin olacaktır. Bu da Macahellilerin geleceğine iyi niyet kisvesi altında yapılmış en büyük kötülük olur.

  Bu konuda sizlere önerimiz, Macaheldeki projelerin yürütümünde yönetim ve mülkiyeti yöre halkına ait sivil örgütlere devretmektir. Ayrıca, Macahel ve Macahellinin gelişmesinde, “işletmelerde sosyal sorumluluk kavramı” çerçevesinde yapacağınız siyasal, ekonomik ve hukuk alanındaki desteklerinizle şahsiyetlerinizi manevi açıdan abideleştirmektir.

  Aksine, endişelerimizin yersiz olduğunu veya sizlerin düşüncelerinizin çok iyi niyetli olduğu halde haksızlık ettiğimize samimi bir şekilde inanabilirsiniz. Ancak, şimdiye kadar ki uygulamalarınız ve günümüz dünya gerçeği, bu iyi niyetliliğinizi göstermiyor ve desteklemiyor. Şimdi samimi olsanız dahi (ki uygulamalarınıza bakıldığında samimi olmadığınız anlaşılıyor) gelecekte endişelerimizin gerçekleşmeyeceğine ilişkin ne tür bir garanti olabilir ki?

Onun için
İNİSİYATİF, MUTLAKA MACAHEL HALKININ OLMALIDIR....

Web Yönetiminin Notu: Bu yazı Macahel Bülteni, Yıl: 1, Sayı: 2, Haziran 2002, s. 1-3'ten alınmış olup, yazarının onayı ile yayınlanmaktadır.