1467’de Karakoyunlu Devleti’ni yıkarak Tebriz’i başkent edinen Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan (1453-1478), 1472’de ordusuyla gelip, Ahıska’dan Karadeniz’e (Batum kıyılarına) değin sefer etti. Tiflis fethedilerek valilik merkezi yapıldı. Uzun Hasan’ın son 1477’deki seferinde Tiflis’e gelişinde Kartel ve İmeret/Başıaçık Melikleri yerlerinde bırakıldı. Baadur’un halefi Atabek I. Manuça(h)r (1475-1487) azledilerek yerine Akbuğa oğlu altmış yaşındaki III. Korkore, Atabek naspedilerek, yıllık on altı bin duka altın haraca bağlandı. Sonra beş ay geçmeden 6 Ocak 1478’de Uzun Hasan, Tebriz’de ölünce Atabek I. Manuça(h)r yine ülkesini idareye başladı.

Bu sıralarda Atabekler ülkesi hanedan üyeleri arasında beş idare bölgesine ayrılmıştı.

1. Çavakhet: Merkezi, Çıldır Gölü doğu kısmındaki Ağca Kal’a Adası’nda,

2. Merkezi Ahıska olan Samiçikhe (=Üç kale), (Ardahan, Göle ve Poshof buraya bağlı),

3. Satlel ve Maçakhel gibi çifte merkezli Şavşet-Maçakhalet, (Şavşat ve Acara buraya bağlı),

4. Merkezi Ardanuç olan Kalarçet, (Artvin ve Borçka da burada),

5. Merkezi önce Oltu sonra Tortum Akçakal’ası olan Tao (Dav-Eli, Livana denilen şimdiki Yusufeli kesimi buranın).

Atabekler ülkesinden ilk önce Fatih Sultan Mehmed’in son vezirinin yazdığı Arapça Osmanlı Tarihinde, Arapçada ç sesi olmadığından Matzahalet denilen Maçakhalet (Maçakhal yurdu) kesiminin 1479’da savaşsız alınışı şöyle anlatılmaktadır: “Padişah kendisi İstanbul’da oturmakta iken Akkoyunlulara tâbi ve Tırabzon’a komşu yerlere, düşmanları yenen ordusundan küçük bir fırkayı gönderip (Hicrî) 884 (1479) yılında Tırabzon-Gümüşhane arasındaki) Torul Kal’ası ile Madzahalet’i fethettirdi.”

Kaynak: Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, “Ahıska-Ardahan-Artvin ve Oltu’da Hristiyan Atabekler Hükûmeti-I (1268-1578)”, Bizim Ahıska Dergisi, Sayı:11-12, 2008

(Makalenin tamamı: http://www.ahiska.org.tr/yazi.php?goster=16)