CAMİLİ BİYOSFER REZERVİ STATÜSÜNÜN İPTALİ DİLEKÇESİ

(İLGİLİ MAKAM)
................................................................................................

DİLEKÇE SAHİPLERİ            : Artvin İli, Borçka İlçesi’ne bağlı altı köyden oluşan 
                                       CAMİLİ (MACAHEL) YÖRESİ HALKI 
                                       Adres: Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral, Uğur  Köyleri Muhtarlıkları, Borçka/Artvin.

HUKUKİ SEBEPLER   : 1) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası madde 74. 
                                     2) Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun. 
                                     3) Makamınızın bu konudaki yetkilerini düzenleyen ve bu konuyla ilgili diğer tüm mevzuat.

KONU                         : Öncelikle Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan “Camili Biyosfer Rezervi Yönetim Planı (2007-2011) Nihai Taslak, Temmuz 2007, Ankara” adlı taslak planın geri çekilmesi ve nihai olarak ise “Camili Biyosfer Rezervi” statüsünün iptali talebidir.  

AÇIKLAMALAR

Bizler, 2005 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu yetkililerinin girişimleriyle ilan edilen “Camili Biyosfer Rezervi”nin kapsadığı alanın sakinleriyiz. Aşağıda açıkladığımız ve makamınızca yapılacak soruşturmayla ortaya çıkacak diğer gerekçelerle biyosfer rezervi statüsünün ve bununla ilgili taslak yönetim planının iptalini talep ediyoruz.     

1. Yöremizdeki yaşam koşulları, mevcut coğrafi ve ekonomik durum nedeniyle son derece ağır olup, yöre köyleri, orman köyü olmaları itibariyle de Orman Kanunu’ndan kaynaklanan çeşitli yasal kısıtlamalara tabidir. Bu çerçevede her açıdan zor olan yöre yaşamı, özellikle son 15 yılda, yöre halkı ile temsilcilerinin iradesi dışında ortaya çıkan birtakım gelişmeler bağlamında daha da zor bir hal almaya başlamıştır.

Önce 1994 yılından itibaren “çevreci” bazı kuruluşların faaliyetleri ve bunlarla bağlantılı olarak dönemin Orman Bakanlığı yetkililerince, 1998 yılında, somut bir gereklilik olmadığı halde Efeler Köyündeki bazı alanların Milli Parklar Kanunu’na tabi olarak tabiatı koruma alanı ilan edilmesi, devamında Dünya Bankası’yla işbirliği içinde yörenin kısaca GEF-II Projesi adı verilen (1999 yılında hazırlık çalışmalarına başlanan, 2000-2006 yılları arasında uygulanan ve bir yıllık uzatmayla 2007 yılında sona eren) projenin pilot alanı ilan edilmesi şeklindeki gelişmeler, yöre halkının benimsemediği ve yapılan değişik uygulamalar nedeniyle tepki gösterdiği faaliyetlerdir. Bu süreçte GEF-II Projesi devam ederken, yine yöre halkının bilgisi dışında, 2005 yılında UNESCO’ya yapılan başvuruyla yöre biyosfer rezerv alanı olarak ilan edilmiştir.  

2. Yörenin biyosfer rezerv alanı olarak ilanı, yöre halkının ve temsilcilerinin bilgisi dışında, tümüyle bir oldubitti şeklinde gerçekleşmiş olup, başvuru süreci, yerel yetkililerin katılımının olmaması itibariyle çeşitli açılardan kuşkuludur. Bu sürecin makamınızca araştırılmasını talep ediyoruz.

Bundan başka yöremizin böyle bir statüye dâhil edilmesi, statünün tanımıyla da çelişmektedir. UNESCO belgelerine göre biyosfer rezervleri genel olarak, “yerel halkın, yönetim ve idareye, araştırma, eğitim, talim ve gözetime, gerek sosyo-ekonomik gelişmeyi gerekse biyo çeşitliliği korumayı geliştirmeye aktif olarak dâhil oldukları ve bu suretle İnsan ve Biyosfer (Man and Biosphere) Programı kapsamında tanınan alanlardır” şeklinde tanımlanmaktadır. İlk olarak kesin bir şekilde ifade etmeliyiz ki, süreçten haberdar dahi olmayan Camili halkının, bununla ilgili herhangi bir faaliyete, aktif ya da pasif olarak katılması söz konusu değildir. Yöre halkı, günümüzde bile başvuru süreci ve hatta ilan hakkında yeterli bir bilgiye sahip bulunmamaktadır. Ayrıca bu süreçte, resmi yerel idarenin (altı köy muhtarlığının ve özellikle Camili Köyler Birliği’nin) ve yerel sivil toplum organizasyonlarının katılımı olmamıştır. Aksine çeşitli ortamlarda bu başvuruya münferit olarak karşı çıkıldığı da bilinmektedir. Sonuç olarak, Camili’de biyosfer rezervi ilanının temel kriterlerinin olmadığı çok açıktır. 

İkinci olarak, bir yerin biyosfer rezervi ilan edilmesi için gerekli olan bölgelemenin (zonlamanın) yöredeki düzenlemesi de son derece problemlidir. Camili’nin çekirdek alanı (mutlak koruma zonu) olarak gösterilen Efeler Köyü’ndeki alanlar, yerel yetkililerin katılımı olmaksızın ve somut herhangi bir gereklilik bulunmamasına rağmen belirlenmiştir. Dolayısıyla çekirdek alan bu açıdan sorunludur. Buna ilaveten diğer bölgelemeler (tampon bölge, geçiş alanı) de yerel halk tarafından onaylanmamaktadır.

Bu konuda son olarak belirtmeliyiz ki, Camili halkı, Camili’nin biyolojik çeşitliliğinin ve bunun korunmasının taşıdığı önemin farkındadır. Asırlardır yerleşim yeri olarak yaşamın sürdüğü yöremiz, son derece dengeli bir arazi kullanım geleneğine sahip olup, bu uygulamaların başarısının en önemli delili, doğamızın mevcut bozulmamış halidir. Bu uygulamaların gelecekte resmi olarak tanınıp düzenlenmesi en büyük dileğimizdir. Ancak bu konuda yasaklayıcı ve müdahaleci koruma modellerinin (gerek ulusal gerekse uluslararası) kabul edilmesini doğru bulmuyoruz. Çünkü bu gibi modeller, içerdikleri sınırlamalar nedeniyle yerel halk arasında ciddi tepkilere neden olmaktadır. Bu nedenle biyosfer rezervinin bölgeleme sistemini (özellikle çekirdek alan) benimsemiyoruz. Geleneksel ve başarılı uygulamalarımıza rağmen, bu gibi bir bölgelemeye gerek olduğuna inanmıyoruz. Ayrıca, Camili doğasına karşı, bu gibi bir bölgelemeyi veya diğer yasaklayıcı modelleri gerektirecek ciddi bir tehdit de bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yöremizin “Camili Biyosfer Rezervi” olarak ilanının iptali için gereğinin yapılmasını şiddetle talep ediyoruz. 

3. Biyosfer rezervi statüsünün tümüyle iptalinden başka, mevcut durum itibariyle öncelikle, Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan “Camili Biyosfer Rezervi Yönetim Planı (2007-2011) Nihai Taslak, Temmuz 2007, Ankara” adlı taslak planın geri çekilmesini talep ediyoruz. Zira bu plan, yöredeki yaşamla ilgili neredeyse her konuda oldukça detaylı düzenlemeler ve sınırlamalar içermesine rağmen, hazırlanmasında yerel yetkililerin katılımı hiçbir şekilde sağlanmamıştır. Aslında bu durum, statünün ilan sürecindeki yaklaşımın bir devamı olarak da yorumlanabilir.

Söz konusu planda, yörede daha önce ifade edilen bazı hassasiyetlerin dikkate alındığı, yöre için gerçekten tehdit oluşturan yöre dışı kaynaklı bazı faaliyetlere yönelik birtakım tedbirlere yer verildiği görülmektedir. Bununla birlikte, yöre doğası için makul hiçbir tehdit oluşturmayan konularda, örneğin otlatma faaliyeti, konut ve yol inşası ile ilgili olarak yörenin başarılı geleneksel yaşam kurallarına tümüyle ters, yöresel yaşam koşullarını daha da zorlaştıracak, dolayısıyla tepki doğurabilecek birçok yasaklama veya sınırlamanın da öngörüldüğü saptanmıştır. Dolayısıyla böyle bir taslak planın uygulamaya geçirilmesi birçok açıdan sakıncalı olup, derhal geri çekilmelidir.

SONUÇ VE TALEP: Yukarıda arz ve izah etmeye çalıştığımız bir kısım gerekçeler ve makamınızca yapılacak ayrıntılı soruşturma sonucunda elde edilecek diğer veriler dikkate alınarak;

Öncelikle Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan “Camili Biyosfer Rezervi Yönetim Planı (2007-2011) Nihai Taslak, Temmuz 2007, Ankara” adlı taslak planın geri çekilmesi ve nihai olarak ise “Camili Biyosfer Rezervi” statüsünün iptali için gerekli tüm işlemlerin yapılmasını, saygılarımızla arz ve talep ederiz. …03.2009.

Camili Köyü                                                 Düzenli Köyü                               Efeler Köyü

Kayalar Köyü                                               Maral Köyü                                       Uğur Köyü