(İKİZDERE'DEKİ) BARAJLI HES'LERİN FAYDA VE ZARARLARI

ZARARLARI

•          Barajlar, konumuna göre bazı taşınmazların su altında kalmasına neden olur. İlçemiz için bir miktar orman varlığı, iskan alanları vb. su altına kalabilir.
•          Baraj alanlarında kalan yöre halkının yeniden iskanı gerekir.
•          Vadide dere boyu giden kara yollarının baraj gövdesi yüksekliğini aşması için virajli yeni yolların yapımı gerekir ve yollar bir miktar uzar.
•          Baraj alanında kalan yerlerde nadir bazı bitki ve hayvan türleri yok olabilir.
•          Uzun tünel alternatifleri ve baraj yapısından santrale kadar olan nehir kesitine yeterli miktarda su bırakılmayabilir! Ekolojik denge debisi (EDD) bozulabilir. İşletme aşamasında ise akış aşağı bırakılacak su miktarının ayarlanması ve projede belirtilen seviyede tutulması akışaşağı ekolojik denge üzerinde söz sahibi olmaktadır. (Mevcüt HES nedeniyle  Ilıcaköy ve Demirkapı kollektörleri ile santral arasında örneği yıllardır var!)
•          Malzeme sahaları ve atık tünel inşaati malzeme alanları dikkatli seçilmeli.
•          Proje yöresinde bulunan Milli Parklar, ÖÇKB (Özel Çevre Koruma Bölgesi), sit alanları, yeraltı zenginliklerinin olduğu bölgeler, endemik bitki ve hayvan türlerinin bulunması muhtemel olan yerler zarar görmemeli.
•          Baraj suları altında kalan yerlerde Tarımsal Gelir Kaybı.

YARARLARI

•          Hiç bir atığı ve çevre kirliliğine neden olmayan HES ile enerji üretirler.
•          HES ler çevreyle uyumlu, temiz, yenilenebilir, yüksek verimli (% 90'ın üzerinde), yakıt gideri olmayan, enerji fiyatlarında sigorta rolü üstlenen, uzun ömürlü (200 yıl), yatırımı geri ödeme süresi kısa (5-10 yıl), işletme gideri çok düşük (yaklaşık 0,2 cent/kwh), dışa bağımlı olmayan yerli bir kaynaktır.
•          Barajların rakım itibariyle bulundukları yüksltide soğuk iklim koşullarına,  göl sularının ılımanlaştırıcı etkisi dolayısı ile yakın çevresinde mikro klima iklim etkisi yapması beklenir.
•          Parasal olarak değerlendirilemeyen, ölçülemeyen sosyal, kültürel, istihdam ve ekonomik kalkınmaya yönelik faydalar sağlar.
•          Su sporları etkinliklerine zemin hazırlar.
•          Tatlı su balıkçılığı yapılmasına zemin hazırlar.
•          Çevresinde yapılacak tesisleri ile turizme katkı sağlar.
•          Baraj çevreleri  rekreasyon turizmine zemin hazırlar.
•          Sel ve su taşkınlarını önleyerek can ve mal kayıplarını  engeller. (Bir kaç yılda bir vatandaşımız dere sularına kapılıp gittiğini biliyoruz. Geçmiş yıllarda ev ve arabalar ana vadide sellere kapıldığınıda hatırlar 1960 doğumlular.)
•          Akarsularda suyun kontrolünü ve akarsu rejiminin düzenliliğini sağlar. Her mevsim baraj sonrası yatakta aynı debide akış sağlanabilir.
•          Barajlar, taşkınla gelen fazla suları göl alanında depolar ve suyun yetersiz olduğu zamanlarda kullanma imkanı verir.
•          Doğada kendiliğinden oluşan göller gibi yapay bir set gölü oluşturur.

İbrahim COŞKUN Ocak 2007 Ankara

"ALINTI"